این گیاه با نام علمی Hypoestes phyllostachya به خانواده Acanthaceae تعلق دارد و بومی جزایر گرمسیری و نیمهگرمسیری اقیانوس هند است. در زبان
انگلسیی به دلیل لکههای فراوان موجود بر روی پهنه برگ این گیاهان، آنان گیاه
خالخالی (polka dot plant) خوانده میشوند. هیپوئستس گیاهی علفی است که
همانند یک بوته کوچک رشد میکند و طرحهای رنگین برگهایش، آن را به گیاهی جذاب و دوستداشتنی
تبدیل کرده است. اندازه و رنگ لکههای موجود بر روی برگ نمونههایی از این گیاه که
به عنوان گیاه زینتی مورد استفاده قرار میگیرند بسیار متنوع هستند .
البته شکل معمول و متداول این گیاه برگهای سبز رنگی دارد که نقاط بیشمار
صورتی رنگ بر روی آن وجود دارد اما نمونههای دیگری نیز تکثیر و پرورش داده میشوند
که لکههای سفید و یا قرمز بر روی پهنه برگ آنان مشاهده میشود. به عنوان مثال در برخی
کتب پرورش گل و گیاه نام علمی Hypoestes sanguinolenta برای این گیاه بکار رفته است. این گیاه نیز از جمله گیاهان زینتی است و
معمولا لکههایی قرمز رنگ بر روی برگهای آن
وجود دارد.
از نظر پرورش تجاری هپوئستس در دو گروه قرار میگیرد:
1)
Splash select series: که بر روی برگهای
سبز این گیاهان چهار رنگ صورتی، سفید، صورتی پر رنگ و قرمز وجود دارد که نواحی بزرگی
از پهنه برگ را به زیر پوشش خود میبرند.
2)
Confetti series: که بر روی برگهای سبز این
گیاه یکی از چهار رنگ یاد شده وجود دارد و تعداد لکهها نیز از گروه قبلی کمتر است.
همچنین برخی از پرورشدهندگان بر اساس رنگ غالب لکههای موجود بر روی برگ این گیاهان
را در سه گروه قرار میدهند:1-با نقاط قرمز 2-با نقاط سفید و 3- با نقاط صورتی.
هیپوئستس اصولا گیاهی چند ساله است اما در فضای آزاد میتوان به عنوان
گیاه یکساله نیز از آن استفاده کرد که بدین منظور از بذر گیاه برای تکثیر انبوه آن
استفاده میشود. این گیاهان در فضای آزاد کاشته میشوند و با آمدن فصل سرما از بین
خواهند رفت. در طی فصل رشد ارتفاع گیاه هیپوئستس اغلب به 45 سانتیمتر و حتی به 90 سانتیمتر
نیز می رسد و در حدود 40-30 سانتیمتر نیز بر روی زمین فضا اشغال میکند. طول برگها
6-4 سانتیمتر است. برای گرفتن بذر از گیاه باید گیاه دو ساله شود تا بتواند گل دهد.
گلهای گیاه در سراسر سال تشکیل میشوند و رنگ آنان متغیر و صورتی کمرنگ، صورتی، صورتی-ارغوانی
و سفید است. بعد از آنکه گلها بر روی گیاه
خشک میتوان آنان را جمع کرده و از بذر آنان استفاده کرد. از دیگر نامهای این گیاه
میتوان به این موارد اشاره کرد:
Measles Plant, Flamingo Plant, Freckle Face, Pink Dot
آبیاری: خاک
باید مرطوب نگهداشته شود و البته خیس نماند. بهتر است که در بین دو عمل آبیاری سطح
خاک گلدان تا حدودی خشک شود. آبیاری بیش از اندازه این گیاه موجب زرد شدن برگها و ریزش
آنان میشوند. اما اگر برگها بدون اینکه زرد شوند بریزند نشانه تشنگی گیاه است. گیاه رطوبت بالای هوا را دوست دارد که برای تامین
این رطوبت از یک زیر گلدانی بزرگتر استفاد کنید. داخل زیرگلدانی تا ارتفاع لبه آن سنگریزه
بریزید و تا نیمه ارتفاع دیواره در آن آب بریزید.
گلدان را بر روی سنگریزه ها بگذارید. توجه کنید که ته گلدان نباید با آب در تماس باشد.
این روش رطوبت مورد نیاز این گیاه را تامین خواهد کرد. برخی از این گیاهان در زمستان
دوره استراحت دارند بنابراین آبیاری را به هفتهای یکبار کاهش دهید. مورد دیگری که
در آبیاری این گیاه باید رعایت کنید دمای آب است اگر آب سرد استفاده شود برگهای گیاه
کمرنگ شده و حتی ممکن است بریزند بنابراین آب را اگر در حدود 25 درجه سانتیگراد گرم
کرده و مصرف کنید نتایج بهتری در پرورش این گیاه بدست میآورید.
دما: دمای روز 29-24
درجه سانتیگراد و دمای شب 23-21 درجه سانتگراد برای این گیاه مناسب است. دما نباید
به زیر 13 درجه سانتیگراد نزول کند. در این صورت برگها کمرنگ میشوند و به تدریج می
ریزند.
نور: این گیاه بهترین
رنگ برگ خود را در مکانی با نور میانه خواهد داشت. یعنی محیط نباید کم نور باشد زیرا
لکه های زیبای برگ کم رنگ و حتی محو میشود. تابش نور مستقیم آفتاب نیز برگها را خواهد
سوزاند. همچنین نور زیاد محیط میتواند موجب پیچش برگها شود.
خاک: خاکی غنی با زهکش
مناسب و خوب نیاز دارد. در طی فصل رشد هر دو هفته یک مرتبه میتوان از کودهای محلول
مخصوص گیاهان آپارتمانی استفاده کرد. هنگامی که ریشههای گیاه از منافذ زیر گلدان بیرون
بیاید موقع تعویض گلدان است که میتوان این عمل را در فصل بهار انجام داد.
تکثیر: هیپوئستس
با بذر و قمله ساقه تکثیر میشود. برای آماده سازی گیاه جهت کاشت در فضای باز در حدود
12-10 هفته قبل از آخرین سرمای بهاره بذرها باید کاشته شوند. دمای مورد نیاز برای جوانه
زنی بذرها 23-21 درجه سانتیگراد است و در طی 14 روز جوانه میزنند. برای تکثیر از طریق
قلمه ساقه از نوک ساقهها استفاده کنید. قلمه نوک ساقه را به طول 20-5 سانتیمتر به
همراه 4-3 برگ تهیه کنید. برگهای پایین را حذف کنید و آنان را در بستر ریشه زایی قرار
داد. بستر را همواره مرطوب نگه دارید تا ساقهها ریشه دهند.
آفات و بیماری: شته،
مگس سفید، کنه تارعنکبوتی و شپشک از آفات رایج این گیاه هستند. وجود این حشرات و فعالیت
آنان موجب کاهش رشد و ضعیف شدن گیاهان میشود. در صورت فعالیت شته و شپشک ماده چسبناکی
به نام عسلک تولید میشود که بر اثر آن سطوح برگ براق و چسبناک میشوند و مصرف این
دو حشره از شیره گیاه موجب کم رنگ شدن برگها و بدشکل شدن آنان و همچینن ضعیف شدن کل
گیاه میشود. کنه تار عنکبوتی موجب کم رنگ شدن برگها در نهایت زرد شدن آنان میشود
و در زیر سطح برگها نیز تارهای عنکبوت بوجود میایند. بیماری خاصی این گیاه را تهدید
نمیکند اما شاید از متداولترین آنان سفیدک پودری از بیمایهای قارچی این گیاه است که
منجر به ظهور لکه های خاکستری یا قهوهای بر روی برگها می شود. شرایط نور کم و سرد
و مرطوب بودن محیط این بیماری را تشدید میکند. محیطی با دما و نور مناسب برای گیاه
تهیه کنید و از خیس شدن برگ های گیاه در حین آبیاری جلوگیری نمایید.
هرس: یکی از مشکلات این
گیاه این است که به مرور زمان این شاخههای گیاه بلند و باریک شده و منظرهای نامناسب پیدا میکند. به همین دلیل به
طور منظم باید شاخههای بلند گیاه سرزنی شوند
تا رشد شاخههای جانبی تحریک و گیاه حالت بوتهای بیابد.